Jelenia Góra - Polska

Jelenia Góra to miasto w południowo-zachodniej Polsce, w województwie dolnośląskim w śródgórskiej Kotlinie Jeleniogórskiej nad rzeką Bóbr. Miasto jest siedzibą Zarządu Karkonoskiego Parku Narodowego oraz polską stolicą Euroregionu Nysa.

Zabytki Śródmieścia Jeleniej Góry:

Plac Ratuszowy - Ratusz – pochodzi z lat 1747-1749, wzniesiony został w stylu klasycystycznym. W podziemiach zachowały się ślady wcześniejszych budowli gotyckiej i renesansowej. Około 1910 r. budynek ratusza połączono z sąsiednimi kamienicami zwanymi „siedem domów” zaadoptowanymi na potrzeby magistratu. W średniowieczu służyły one jako apteka, garkuchnia, ławy chlebowe itp. W 2000 r. w pierwszej z tych kamieniczek odkryto studnię o głębokości 20 m.
Fontanna z barokowym posągiem Neptuna z połowy XVIII w. która symbolizuje wodę, ale i szerokie kontakty handlowe miasta z całym światem.

Ratusz - Zespół zabytkowych kamieniczek w rynku – rokokowe i barokowe z XVII i XVIII wieku. Jest to jedyna na Dolnym Śląsku w pełni zachowana tego typu ozdoba. Każda pierzeja Rynku nosiła kiedyś osobną nazwę. Domy pomiędzy ul. Długą i Grodzką zwano podcieniami sukienników, pomiędzy ul. Grodzką i Jasną podcieniami kuśnierzy, pomiędzy Jasną i Pionierów Jeleniej Góry podcieniami przędzarzy, przy ul. Bocznej podcieniami maślanymi, pomiędzy ul. Boczną a Szkolną podcieniami powroźników i białoskórników a od ul. Szkolnej do Długiej podcieniami zbożowymi. W kamieniczkach mieszczą się dziś galerie, sklepy z pamiątkami oraz liczne kawiarnie, restauracje.

Mury obronne – Prawdopodobnie pierwsze mury powstały w XIV w. Główne umocnienia sięgały ok. 8 m wysokości, grubość w koronie wynosiła 1,5 metra. Na przedmurzu znajdowała się sucha fosa (m. in. dzisiejsza ulica Bankowa oraz Podwale), której fragmenty w późniejszych czasach wykorzystywane były jako ogrody (koniec XVIII w). Część fosy między Bramą Zamkową a Bramą Wojanowską wykorzystywano jako ogród zoologiczny. W murze znajdowały się trzy bramy - Zamkowa wychodząca na kierunek północno-zachodni, Wojanowska po stronie wschodniej oraz brama przy ul. Długiej w południowo-zachodniej części obmurowań. Przy każdej z bram znajdowała się wieża, która bronić miała wjazdów do miasta. Mury miejskie straciły na znaczeniu w XVIII w na skutek intensywnego rozwoju miasta. Ostateczną decyzję o ich rozbiórce podjęto w 1862 r. Do dziś z wielu obronnych fortyfikacji (podwójne mury obronne, 3 bramy z wieżami, 36 bastei) zachowały się tylko fragmenty tych obwarowań Baszta Wojanowska z basteją kryjącą kaplicę Św. Anny, fragmenty murów wplecione w inne budowle m.in. przy ul. Jeleniej oraz Baszta Zamkowa i Baszta Grodzka.

Kaplica p.w. św. Anny – umieszczona wewnątrz średniowiecznej bastei którą w 1514 r. gruntownie przebudowano. W portalu nad wejściem do kaplicy widnieje napis: „HonorI Magnae ChrIstI aVlae DIVae Annae ereCta” (wzniesiono na chwałę wielkiej babki Chrystusa św. Anny) z ukrytą datą 1715 r.

Wnętrze kościoła pw. Podwyższenia Krzyża Św.Brama Wojanowska i Baszta Wojanowska – stanowiły część średniowiecznego kompleksu obronnego który strzegł drogi do Wojanowa. Lochy pełniły funkcję więzienia. W 1480 r. wieża wskutek silnego wiatru zawaliła się grzebiąc 5 osób. Szybko ją odbudowano dodając zegar i kopułę z latarnią i w takim stanie przetrwała do dziś. Brama, zwana Wojanowską, którą strzegła owa wieża znajdowała się u wylotu obecnej ul. Konopnickiej. Wyburzono ją w 1755 roku, a obrys uwidoczniono w bruku ciemniejszą kostką. W roku 1756 postawiono tutaj barokową bramę spełniającą funkcję porządkowo-rogatkową. Na filarach umieszczono herby: pruski, śląski, miejski oraz inskrypcję. W 1869 bramę rozebrano i przeniesiono do koszar przy ul. Obrońców Pokoju. Po renowacji w 1998 roku wróciła na dawne miejsce.
Baszta Zamkowa znajduje się przy ulicy Podwale oraz Jasnej. Pierwotnie stanowiła umocnienie Bramy Zamkowej. Zniszczona prawdopodobnie w wielkim pożarze w 1549 r. 13 II 1550 podczas remontu zawaliła się zabijając trzech robotników. Wieża w obecnym kształcie powstała w XIX w. Po remoncie oraz znaczącej przebudowie pełniła funkcję punktu widokowego. W wieży znajduje się pięć kondygnacji, na trzecim i czwartym piętrze znajdują się charakterystyczne otwory strzelnicze w kształcie krzyża.
Kościół p.w. św. Erazma i Pankracego – najstarsza świątynia w mieście z 1552 roku, posiada wysoką (51 m) wieżę. W 1909 r. przy północnej nawie wzniesiono neogotycką klatkę schodową. Przy wejściu do zakrystii od strony północnej pomnik św. Jana Nepomucena z 1709 roku, który w 1812 r. strącono z mostu na Bobrze, a po odrestaurowaniu w 1886 r. przeniesiono w obecne miejsce.

Kościół Podwyższenia Krzyża Św.
Teatr im C.K.NorwidaKościół Podwyższenia Krzyża Św. – największa świątynia w mieście, może w nim zasiąść 4020 osób, a drugie tyle zmieści się na stojąco. Zbudowany w latach 1709-1718 w wyniku zmuszenia cesarza austriackiego przez króla szwedzkiego Karola XII do wyrażenia zgody na budowę przez protestantów sześciu tzw. "kościołów łaski". Od 1957 r. jest kościołem katolickim a zarazem garnizonowym. Nad główną kopułą góruje wysoka na 66 m wieża. Jako jeden z niewielu kościołów na świecie posiada organy umieszczone za ołtarzem, a nie nad wejściem głównym[10].
Cerkiew św. Piotra i Pawła – zbudowana w latach 1737-1738. W 1925 r. przejęta przez władze miejskie pełniła rolę galerii. Parafia prawosławna przejęła kościółek w 1948 r. i sprowadziła Ikonostas aż z Lubelszczyzny.

Teatr im. C. K. Norwida – budynek wzniesiony w latach 1903-1904 wg projektu Alfreda Daehmela w stylu secesyjnym. Główna sala widowiskowa posiada ok. 550 miejsc z trzema balkonami i pomieszczeniem foyer. W 1945 r. uruchomiono tutaj pierwszy teatr na Ziemiach Odzyskanych w którym debiutowali m.in.: Adam Hanuszkiewicz i Kazimierz Dejmek.

Archiwum Państwowe – najstarszy zachowany budynek przy ul. Podwale, wzniesiony na pocz. XVIII w. przez kupca Glafeya na bielarnię płótna. W XIX wieku mieściła się tutaj wytłaczarnia soku dla produkcji win owocowych. Od 1945 r. jest siedzibą archiwum miejskiego. W latach 1947-1949 r. zdeponowano tu część skarbu ukrytego w Zamku Czocha.

Muzeum Karkonoskie – jedyny obiekt w regionie wzniesiony specjalnie na potrzeby muzealne w latach 1912-1914. Powstał z inicjatywy i dla potrzeb zbiorów Towarzystwa Karkonoskiego (Riesengebirgsverein).

Źródło: Wikipedia